poniedziałek, 30 stycznia 2012

Zamknij oczy, a znajdziesz się....

Dziś zapraszam Was na krótką podróż. Rozejrzycie się wokół – wszystko zachęca, aby wyrwać się stąd i udać w jakieś inne, znacznie ciekawsze miejsce. Na Waszym biurku – stos zeszytów, książek, kserówek tudzież innego badziestwa związanego z sesją. Za oknem – siarczysty mróz, przenikliwy wiatr, a nie jest to jeszcze ostatnie słowo zimy. To co, spadamy stąd? No to siup: zamknijcie oczy i zjedźcie trochę myszką w dół.



Teraz otwórzcie oczy.


Nie ma śniegu, mrozu, wiatru, sesji. Świeci letnie słońce, a my sterczymy na jakiejś pustce, po horyzont tylko pola i lasy w oddali. Znaleźliśmy się w województwie podkarpackim, dokładniej, w północno – wchodniej jego części w okolicach Lubaczowa, a jeszcze dokładniej – we wsi Stare Oleszyce. Zapytacie pewnie: A cóż nas sprowadza w tym sesyjnym czasie do jakiejś dziury, świecącej pustkami? No właśnie. W Starych Oleszycach, podobnie jak w wielu innych wioskach wokół Przemyśla, między takimi pejzażami możemy odszukać miejsce wyjątkowe - opuszczoną od ponad 60 lat cerkiew greckokatolicką. Absolutnie genialną.

Tak prezentuje się ta niezbyt wielka świątynia z zewnątrz. Nie jest też zbyt stara, bo zbudowana została w latach 1910 – 1913. Na pierwszy rzut oka, wygląda raczej odstraszająco – dach przerdzewiał, okna zostały wybite, a wokół opuszczony cmentarz. Ale kiedy otworzymy wrota, naszym oczom ukazuje się jej fenomenalne, ozdobione malowidłami wnętrze.

Jak udało mi się odgrzebać wśród starych dokumentów biskupów greckokatolickich w Przemyślu, cerkiew była „malowana w roku 1929 w prezbiterium i kopule, kosztem 2000 zł”. Z kolei na jednym z malowideł widnieje data 1930. Nazwiska autora nie udało mi się jeszcze ustalić. Część polichromii została już zniszczona, albo wskutek wybicia okien, albo przeciekania dachu, lub też działania chemikaliów i wandali. W latach PRL-u świątynia ta służyła bowiem jako magazyn nawozów i materiałów budowlanych. Najciekawsze z tego, co jednak ocalało, postaram się Wam jak najrzetelniej zademonstrować. Czas zacząć nasz wirtualny spacer.

Najefektowniejsza jest polichromia kopuły. W bizantyjskiej architekturze sakralnej symbolizuje ona niebo, aniołów i chwałę Boga. Dokładnie tak przyozdobiono ją w naszej cerkiewce. Błękit, anioły i cherubiny wśród chmur, złociste promienie – oto znaleźliśmy się w niebie.

Świątynia nosi wezwanie Opieki Matki Boskiej. Według legendy, w soborze na Blachernach w Konstantynopolu miała objawić się Bogurodzica, rozpościerając swój płaszcz ponad zgromadzonymi wiernymi. Możecie tam zauważyć cesarza bizantyjskiego, patriarchę, świętych, zwłaszcza św. Romana, autora słynnego Akatystu ku czci Matki Bożej. Ten ostatni trzyma w ręku zwój z tekstem - mimo zacieków na malowidle, jeszcze można go odszyfrować: Oto Dziewica stoi w cerkwi i z rzeszą świętych niewidzialnie modli się za nas do Boga.

Przeciekawy jest cykl czterech scenek rodzajowych, o tak uroczym i ludowym charakterze, że nie sposób pominąć tu choć jedną.

Umiera staruszek. Przez znajome już Wam pola i lasy zmierza ku niemu ksiądz greckokatolicki w pięknych, bizantyjskich szatach. Rodzina modli się wokół łóżka umierającego, a ten z przerażeniem dostrzega uśmiechającą się do niego uroczo śmierć z kosą.

Pali się drewniana chałupina we wsi. Mieszkańcy gorączkowo biegną z wiadrami. Sąsiedzi pobożnie wyszli na drogę z ikonami w rękach. A ich dom nie zajmuje się.

W falach wzburzonego morza pogrąża się okręt. Dryfujący na resztkach masztów rozbitek wyciąga rękę w stronę Maryi z Dzieciątkiem.

Chłop orze pole w czasie burzy. Na widok groźnej błyskawicy – czyni pobożnie znak krzyża.

Nie jest to kompletny przewodnik po malowidłach, które można zobaczyć na ścianach opuszczonej cerkwi w Starych Oleszycach. Sporo pominąłem, i to nie z lenistwa. Aby zobaczyć wszystkie, musicie wybrać się tam osobiście. Im szybciej, tym lepiej, bo świątynia coraz bardziej popada w ruinę, a stan polichromii pogarsza się cały czas. Z roku na rok ubywają nieodwracalnie kolejne fragmenty. Przez grzyb i zacieki kolejne anioły i święci tracą głowy, szaty i skrzydła, spadające wraz z tynkiem na zaśmieconą posadzkę.

Zdawajcie egzaminy, brońcie prace magisterskie i inżynierskie. A zdobytą wiedzę wykorzystujcie, ratując takie miejsca jak to. Piórem, klawiaturą, aparatem, miotłą, teodolitem, zaprawą murarską, czymkolwiek. Bez nich świat jest wiele uboższy. A rozpadający się i rozpływający Aniołowie z pewnością będą Wam wdzięczni.

poniedziałek, 23 stycznia 2012

Szanowny Panie!

Drodzy!

Sesja w toku. Nauka pogrzebała nas w norze, ledwo trzymamy się na nogach (choć jesteśmy byka.. Tfu, borsukami z 4 roku i mamy po 0-3 egzaminy na łebka).

Chciałem napisać tylko o jednej małej rzeczy, acz ważnej i niezmiernie dającej do myślenia. Chodzi o listy, korespondencję. A dokładniej - kulturę korespondencji.
Wiadomo, kultura ta mocno straciła na znaczeniu od kiedy nie piszemy już listów na papierze (a szkoda to wielka). Zresztą, kto nie pisze, ten nie pisze :).



Zatem, o co mi chodzi? A chodzi o to, że ostatnio mam dziwną passę otrzymywania niekulturalnych maili. Wiadomo, epoka internetu, koniec z poprawnością językową, te sprawy... A to mała rzecz - przytoczę "historię korespondencji" z pewnym panem z serwisu allegro (kupowałem od niego grę planszową):

JA (15.01)
Szanowny Panie,

proszę o przesłanie danych do przelewu.
Przesyłkę proszę wysłać priorytetem (takie paczki są rejestrowane - 15zł na pewno starczy) na adres (...)
Pozdrawiam,
Karol W.

PAN (15.01)
Witam i gratuluję zakupu :)

(...)

Nie wiem ile wyniesie masa paczki, z doświadczenia wiem, że te kartoniki trochę jednak ważą, jeśli 15 zł wystarczy na koszt nadania i koperty bąbelkowej (koło 1 zł) to oczywiście tak zrobię. Paczkę wyślę najpóźniej na następny dzień po zaksięgowaniu wpłaty (zwykle w WBK przelewy mam koło 12 a akurat o tej porze wychodzę do pracy więc nie będę w stanie tego sprawdzić do wieczora).
Pozdrawiam
Krystian (...)


JA (15.01)

Szanowny Panie,

przesłałem 67 złotych, czyli za przesyłkę wychodzi 16zł - gdyby kosztowała kilka złotych więcej to oczywiście  należną kwotę doślę - zależy mi jednak na czasie.

Pozdrawiam,
Karol W.


PAN (15.01)

Witam,

przelew dotarł, paczkę wysyłam jutro koło godziny 12. Będzie priorytet tak jak Szanowny Pan sobie życzy, pozdrawiam :)

K. 


Wiecie już o co chodzi? Tak, o "szanownego pana":)! Pan Krystian już po drugim mailu poczuł się niepewnie - no bo po co do nieznanego faceta w potencjalnym przedziale 15-70 lat pisać "Szanowny Panie", jak można "witam". Krócej, fajniej. 

O co chodzi z tym "witam"? Po co się czepiam i narażam na pośmiewisko ze strony Szanownego Czytelnika? Myślę, że przyda się ta wiedza, że nie tylko do profesora, ale i do nieznajomego studenta, allegrowicza, pana od preclów, etc zwracamy się w mailu per "Szanowny Panie". Dlaczego nie "witam"? Słownik, jak i potoczne słowne użycie, sugeruje że jest to przywitanie, które stosuje gospodarz do kogoś, kto przychodzi. Sugeruje też pewną hierarchię. Z jednej więc strony jest ono niestosowne w mailu, a z drugiej - niepoprawne. 

Wiadomo, sam nie grzeszę poprawnością językową. Ale od pamiętnych ćwiczeń z ontologii na II roku, nauczyłem się, że piszemy do p. Prowadzącego maila zaczynające się od "Szanowny Panie" (inaczej nie odpisywał). Na początku się śmiałem, ale jakże to przydatna wiedza, jak sobie pomyślę? Jedna z najcenniejszych części "wiedzy proceduralnej", jaką otrzymałem na - co by nie było - teorii bytu! Kto by się spodziewał..

I jeszcze na koniec mail od Szanownego Pana Krystiana :)
PAN (15.01)

Witam Szanownego Pana,

pPaczka została nadana w okolicy godziny 12, priorytetem zgodnie z Szanownego Pana życzeniem, koszt przesyłki 13 zł, koszt koperty 1,40. Za pozwoleniem nadwyżkę 1,60 przekażę na cele charytatywne, akurat zbieram łyżki stołowe do świetlicy środowiskowej w której jestem kierownikiem, w supermarkecie za te kwotę powinienem nabyć dodatkową. W przypadku braku zgody kwotę niezwłocznie odeślę przelewem :)

Pozdrawiam
Krystian K.

Pozdrowienia z Borsuczej i powodzenia w sesji dla wszystkich Czcigodnych Czytelników (CzCz)!

Carolus



niedziela, 15 stycznia 2012

Nie-do-powiedzenia

Po motywująco-zagrzewających postach Adama i Michała pora na zmianę klimatu :)
Kilka razy przymierzałem się do niniejszego tematu, wreszcie straciłem nadzieję na to, że uda mi się jakoś bardziej poukładać to co mam w głowie, w związku z tym będzie to mozaika ciut niespójnych i niezwiązanych ze sobą myśli. W zasadzie pasuje to do opisywanego zagadnienia, które samo w sobie ma wiele twarzy. Do rzeczy.
Bywa (u niektórych częściej, u innych rzadziej), że chcemy coś powiedzieć/wyrazić/zakomunikować i nie bardzo nam to wychodzi. Brakuje słów. A nawet jeśli już jakieś się znajdą, niemal równocześnie z chwilą ich wypowiedzenia ma się wrażenie, że totalnie rozmijają się ze źródłową myślą, intuicją. Napotykamy na dziwną granicę, której nie jesteśmy w stanie przekroczyć.
Nie wiem jak często coś takiego was spotyka, mnie dość notorycznie. Może nie byłoby to aż tak problematyczne, gdyby nie zdarzało się akurat w takich chwilach, gdy szczególnie zależy nam na podzieleniu się z kimś czymś bardzo dla nas ważnym. A właśnie wtedy nie-do-powiedzenie uderza najbardziej. Najzabawniej jest, gdy wcześniej przeprowadzamy kilkadziesiąt/set symulacji danej rozmowy, wydaje się nam, że rozłożyliśmy temat na łopatki, ale na końcu to nasze słowa leżą, a milczenie triumfuje. Kłopotliwe. Wiercące. Nie dające spokoju. Okazuje się wtedy, że cisza, która krzyczy, nie jest aż tak dziwna.
Nie zawsze chodzi o rozmowę (przynajmniej nie o dialog z kimś). Nie-do-powiedzenia przytrafiają się także na gruncie rozmowy wewnętrznej. Sami sobie nie potrafimy czasem czegoś powiedzieć, choć mamy na to ochotę. Ba, nawet nie ochotę, ale silną potrzebę. I nic. Pusto, figa z makiem.
Ujmując to delikatnie, nieproszone milczenie potrafi zajść nam za skórę, nie lubimy go. Nic dziwnego. Mało co potrafi nam tak skutecznie uprzytomnić ulotność naszej władzy, w tym wypadku nad językiem. Bo nagle okazuje się, że narzędzie, którym posługujemy się z taką wprawą, nad którym panujemy z takim poczuciem pewności siebie, przestaje nas słuchać, a my możemy tylko bezradnie rozłożyć ręce. Nie zawsze łatwa lekcja pokory.
Język, który na co dzień jest naszym podstawowym "oknem na świat", potrafi ni z tego ni z owego zaskoczyć "szybą", o którą się czasem w tym oknie rozbijamy. Dziwny paradoks.
Ale z drugiej strony, czy rzeczywiście dobrze by było, gdybyśmy potrafili powiedzieć wszystko? Gdyby słowo nie miało żadnych granic?

sobota, 7 stycznia 2012

Laur jako środek nasenny znany starożytnym.

Tytuł długi, ale będzie konkretnie. Nie wiem czy z meandrów Waszej pamięci jesteście w stanie wyłowić coś tak nieznacznego jak mój post z okolic września (i to ubiegłego roku!), ale niezależnie od tego czy zastosujecie metodę wędkarską, czy też zechcecie poszperać w archiwum (nic lepszego na tym świecie, czyż nie, Adamie? :)), chciałbym Wam przypomnieć temat, który we wspomnianym poście poruszyłem. Pisałem w nim o inicjatywie. Nie o inicjatywie biernej, ale aktywnej, szukającej okazji, a nie tylko wykorzystującej te spadające z Nieba. Zapowiedziałem też, że będę Was informował o rezultatach krzesania tejże inicjatywy w przypadku mojej skromnej osoby. Zaznaczę od razu, że części z "pewnych postanowień, które ongiś powziąłem" (niektórych jeszcze, niektórych permanentnie) nie udało mi się zrealizować, ale nie o to chodzi. Lista rzeczy zatytułowana, nie must-do, ale worth-doing była długa i oczywiście nie przewidziałem w niej wszystkiego, z czym dane mi się było od tego czasu zmierzyć, ale... sami zobaczcie co z tego wyszło i jakie są rezultaty.
Bóg stworzył mnie mężczyzną, co w pewnym stopniu tłumaczy moje zamiłowanie do tabelek, statystyk itp., tak więc wybaczcie, że posłużę się teraz barbarzyńską listą, zamiast ubierać wszystko w piękną formę i słowa:

-> przedmiot robiony awansem - niby nic, ale okazuje się, że można go jeszcze gdzieś upchnąć, co odciąży mój plan w przyszłym roku)

-> tłumaczenie - cantiga, którą przytoczyłem w jednym w postów, nie trafiła na tego bloga przypadkiem - okazuje się, że tłumaczenie z wymarłego języka może być nie tylko rozwijające, zabawne i twórcze, ale daje też realne szanse na zyski i wykroczenie z projektem poza grupę fascynatów - fanatyków

-> konferencja - nie należę do osób kochających wystąpienia publiczne, ale wybrałem się na konferencję naukową portugalistów do Lublina z dość nietypowym tematem, i co? Był stres, ale byli też ciekawi wykładowcy, portugaliści z całej Polski, świetne zakwaterowanie i całkiem niezła wyżerka :)

->praca -niektórzy z Was mogli poznać moje dziecko, któremu wyrodny ojciec nadał nazwę Bibliopolis. Dla niewtajemniczonych - biblijna przeróbka nieśmiertelnego eurobiznesu stworzona z pomocą kilku przyjaciół. Otóż pewnego deszczowego wieczoru miast do szkoły, postanowiłem (Ktoś z góry maczał w tym Palce, jestem pewien) wysłać własne dziecko do jednego z wydawnictw, które to wydawnictwo ze względu na odmienny obszar zainteresowań moją propozycję odrzuciło, ale w zamian dostałem namiary na inną firmę, która grą się zainteresowała (mimo że, notabene, nie ma zamiaru jej wydawać). Współpraca się zawiązała, pierwsze pieniądze wpadły do ręki, a za niedługo możecie spodziewać się hitu (oby!). Jak to ktoś trafnie stwierdził "czy może być bardziej lajtowa praca od tworzenia planszówek?". Cóż - co prawda martwe linki to gatunek w tej pracy występujący dość powszechnie, ale praca faktycznie jest wymarzona. Jako ciekawostkę dla chrześcijan mogę podać fakt, że tzw. "dziwnym trafem" mój szef mieszka 5 minut piechotką od Borsuczej i sam stara w gry wszczepiać trochę chrześcijaństwa. Ot, przypadek, że się spotkaliśmy.

-> no i na koniec największy "sukces", a zarazem największe szczęście, o którym nawet jeśli bym tu napisał i tak nie dało by się go wyrazić :) Kto ma wiedzieć ten wie, a jeśli nie, to Kraków wielką wsią nie jest i wkrótce pewnie się dowie.

Podsumowanie chciałbym pozostawić bez głębszych refleksji z mojej strony. Starałem się unikać konkretów, żeby pokazać sam tylko, najprostszy i niestety ubrany w frazesy mechanizm. Naprawdę się da, jeśli się próbuje. Nie samemu, co prawda, ale właśnie dlatego inicjatywa jaką trzeba się wykazać, jest niewspółmierna do jej rezultatów. Tyle. Do pracy rodacy!

M. C.


P.S. Może ktoś za tym panem nie przepada, ale i tak polecam mój spodchoinkowy prezent zatytułowany Bóg, Kasa i Rock 'n' Roll Hołowni i Prokopa. Książka nietypowa, bo jest zapisem rozmowy dwóch panów (inteligentny wierzący vs inteligentny niewierzący), którzy w cywilizowany i grzeczny sposób prowadzą jeden z najstarszych dialogów świata. Szczerze polecam, szczególnie katolikom, którzy wiarę wchłonęli razem z mlekiem matki.

poniedziałek, 2 stycznia 2012

Nie bądź Generałem Fujarą!

Tak się jakoś utarło, że w ostatnich dniach starego, lub w pierwszych chwilach nowego roku, podejmuje się z tej okazji najróżniejsze postanowienia. Rzucanie palenia, oszczędzanie prądu, bieganie w wolnym czasie, zabranie się do roboty – długo mógłbym tutaj wymieniać. A jestem pewien, że lista potencjalnych spraw, w których warto coś zmienić, byłaby dość długa, i to w przypadku każdego z nas. Absolutnie nie mam zamiaru mądrzyć się i pouczać Was, co też powinniście sobie postanowić lub też nie. Mam dla Was tylko jedną radę. Jeśli od pierwszych dni nowego roku zamierzacie zmienić coś w swoim życiu, nie bądźcie jak Generał Fujara. A kto to taki? Już spieszę z wyjaśnieniami.

Podejrzewam, że większość moich P. T. Czytelników bywała, bądź bywa w krakowskim kościele oo. Dominikanów. Jak przystało na wiekową świątynię, może się on szczycić wieloma zabytkowymi tablicami i pomnikami nagrobnymi. Jednym z okazalszych jest monument generała Jana Zygmunta Skrzyneckiego, wodza naczelnego w czasie powstania listopadowego. Podziwiać go możecie w kaplicy w lewej nawie bocznej, zaraz nieopodal schodów do grobu św. Jacka. Generał, półleżąc, jest ujmowany pod ramię przez dzierżącego trąbę anioła. Z teologicznego punktu widzenia jest to anioł, który dźwiękiem owej trąby budzi ś. p. generała na Sąd Ostateczny. Ja jednak sądzę, że to zupełnie nie tak. Bo tak naprawdę, to słodki na pozór anioł okłada Skrzyneckiego trąbą (fujarą?) po głowie. Zauważcie – nawet wygięła się od siły uderzenia! Okładając, anioł fuka: „Ty fujaro! Zmarnowałeś tyle szans!”. A generał tylko rozkłada bezradnie ręce.

Koniec lutego 1831 roku. Od trzech miesięcy trwa powstanie listopadowe. Naczelnym wodzem armii polskiej zostaje Jan Skrzynecki, bardzo odważny żołnierz, ale żaden strateg. Brak talentów na tym polu, wobec znakomitych doradców w jego otoczeniu, można było jeszcze wybaczyć. Ale braku wiary w zwycięstwo – już nie. Swoją dyktaturę generał rozpoczął od pertraktacji z Rosjanami, którym próbował udowodnić, że Polacy chętnie wrócą w objęcia Cara. Negocjacje upadły, trzeba było rozstrzygnąć konflikt w boju. Wojsko rosyjskie było w trudnej sytuacji. Wystarczyło rozpocząć ofensywę i rozbijać przeciwnika. Zamiast tego, Skrzynecki postanowił grać na zwłokę, czekając na interwencję z Zachodu. Ta oczywiście nie nadeszła, w przeciwieństwie do kolejnych oddziałów wroga. Kilka zwycięstw wojsk polskich nie doprowadziło do ostatecznej wygranej. Nadarzającą się okazję otoczenia i zniszczenia elity armii carskiej – gwardii, generał najzwyczajniej zmarnował. Nie dopuszczał możliwości uderzenia na główne siły rosyjskie, koncentrując się tylko na obronie i unikaniu walki. Ten brak inicjatywy mścił się, bo czas pracował tu wyłącznie na szkodę powstańców i pożytek Cara. Kiedy doszło do walnego starcia pod Ostrołęką, Skrzynecki całkowicie stracił głowę i doprowadził do klęski wojsk polskich. Wreszcie, zmuszony do rezygnacji z dowództwa, udał się na emigrację. Zmarł w Krakowie w 1860 roku.


Można się oczywiście spierać, czy gdyby generał okazał się geniuszem, a nie fujarą, to powstanie zakończyłoby się zwycięstwem Polaków. Moim zdaniem – nie. Aby jednak nie przedłużać tej smutnej opowieści, kilka słów podnoszących na duchu. Nie bądźcie jak Generał Fujara. Jeśli zabieracie się za coś, wierzcie w zwycięstwo. Nie ma nic gorszego, jak przystąpić do walki bez wiary w ostateczny sukces. I zaczynać bez wizji zwycięskiego końca. Nie marnujcie nadarzających się okazji. Nie pozwólcie, aby Wasze szanse wymknęły się jak gwardie rosyjskie. Zawsze przejmujcie inicjatywę, bo to w Waszych rękach leży zwycięstwo. Jeśli macie kłopoty, nie traćcie głowy i zimnej krwi. Nie rozkładajcie bezradnie rąk. Zawsze walczcie i zawsze zwyciężajcie. Tego Wam życzę w Nowym Roku.